دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از 100 درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند.

برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نمیباشد، بلکه به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود.

اتوکلاو ها دارای 3 کلاس هستند :

کلاس n، کلاس s و کلاس b.

اتوکلاو کلاس n:

در خرید این نوع اتوکلاو باید بسیار دقت کرد. بر اساس استاندارد، این اتوکلاو قادر است ابزار آلات جامد بدون پوشش را استریل نماید. به این ترتیب تضمینی برای استریل وسایل پوشش‌دار و نیز وسایل حفره دار وجود ندارد.

اتوکلاو کلاس s:

وسایلی که در این نوع اتوکلاو می‌توان استریل نمود توسط کارخانه سازنده مشخص می‌شود. این اتوکلاو می‌تواند ابزار آلات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد ، مواد نساجی مثل پارچه ، گاز تک لایه و وسایل سوراخ دار b را استریل نماید. یک اتوکلاو کلاس s می‌تواند با پمپ وکیوم یا بدون آن تجهیز شود و قطعاً دارای سیکل خشک‌کن است.

اتوکلاو کلاس b:

این اتوکلاو می‌تواند تمام انواع ابزار و وسایل پوشش دار جامد و بدون پوشش ، مواد نساجی و ابزار سوراخ دار مدل b و مدل a را استریل کند. اتوکلاوهای این کلاس، دارای پمپ وکیوم قدرتمندی هستند که می‌توانند تا حدود ۰/۹- بار خلاء ایجاد کنند.

نحوه عملکرد اتوکلاو

روند استریلیزاسیون با این دستگاه به گونه ای است که در مدت زمان ۱۵ دقیقه از بخار اشباع، در دمای ۱۲۱ درجه سانتیگراد و با فشار بسیار بالا استفاده می شود،
این دمای بسیار بالایی است که برای بسیاری از روندهای استریلیزاسیون مانند استریل شیر مناسب نمیباشد.

اهداف استفاده از اتوکلاو

به طور کلی لوازمی که آلوده اند با استفاده از دستگاه اتوکلاو استریلیزاسیون خواهند شد.

به منظور کشت باکتری ها موادی مورد استفاده قرار می گیرد که نیازمند استریلیزاسیون هستند از جمله این مواد می توانیم به محیط کشت، لوله های آزمایش، ظروف و پیپت اشاره کنیم.

در نمونه گیری های مختلفی که در محیط های آزمایشگاهی انجام می شود، استریلیزاسیون تجهیزات به کار رفته از جمله سوزن ها، لوله ها و ظروف بسیار ضروری و نیازمند اتوکلاو آزمایشگاهی است.

انواع کاربردی اتوکلاو ها

اتوکلاو پزشکی،
اتوکلاو دندان پزشکی،
اتوکلاو دامپزشکی،
اتوکلاو صنایع شیمیایی،
اتوکلاو صنایع مواد غذایی،
و.....