fns4565
2016/12/14, 11:09
سالمندی پدیدهای گریز ناپذیر در زندگی انسانهاست که افراد هر جامعهای آنرا تجربه میکنند. به طور معمول بعد از بازنشستگی، اوقات فراغت سالمندان بیشتر میشود؛ گاهی اوقات فراغت سراسر زندگی سالمند را فرا میگیرد و این همه فراغت بدون برنامه و فعالیتی که خود را با آن مشغول کنند، نتیجهای جز افسردگی ندارد.
در ایران تماشای تلویزیون و جمع شدن سالمندان در پارکها، بیشترین فعالیتی است که اوقات فراغت افراد سالمند را پر میکند. نگاه کردن به شیوهی وقت گذراندن سالمندان، ما را به فکر فرو میبرد که آیا سالمندان اوقات فراغت دلپذیری دارند؟
سالمندی به زودی در کشور ما به یک مسئلهی حائز اهمیت بدل خواهد شد؛ چرا که بر اساس آمار، جمعیت سالمند ایران تا یکی دو دههی دیگر به حدود 25 میلیون نفر خواهد رسید و با توجه به طولانی بودن فرآیند برنامهریزی در ایران، مفهوم این دادهها این است که از هم اکنون باید چارهای اندیشید.
در بیشتر کشورهای جهان، سالمندی فرصتی برای رسیدگی به خویش و خانواده و ارائهی تجربهها به افراد برای بهرهمندی بیشتر، افزایش احترام و منزلت اجتماعی است. در این کشورها به مدد نظامهای تامین اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی همزمان با آغاز دوران بازنشستگی افراد، حمایتهای مالی از آنها افزایش مییابد و بسیاری از افراد فرصتهایی مانند سفرهای متعدد و تحقق فعالیتهایی که به دلیل نداشتن اوقات فراغت، آرزو داشتند را برای دوران سالمندی برنامهریزی میکنند.
در کشورهای مختلف جهان با توجه به فرهنگ و سرزمین، برای اوقات فراغت سالمندان برنامههای متفاوتی اندیشیدهاند. در کشور ما فقدان نظامهای پشتیبانی اجتماعی از سالمندان در دوران بازنشستگی، احساس انزوا، بیهودگی و از کار افتادگی را سبب شده است و نیاز به دیگران را تشدید میکند و از این رو بسیاری گمان میکنند که دوران سالمندی، پایانی دردناک بر زندگی اجتماعی آنهاست.
مطالعات انجام شده نیز نشانگر این است که نداشتن سرگرمی در دوران میانسالی میتواند زندگی فرد را در معرض خطر جدی قرار دهد.
کارشناسان اجتماعی بر این باورند که گردش و مسافرت برای سالمندان یک ضرورت است، چرا که یک عمر کار و فعالیت، روح و جسم آنها را خسته کرده است و بعد از بازنشستگی نیز بیکاری و روزمرگی باعث آزار آنها میشود.
اگرچه در حال حاضر جمعیت ایران بسیار جوان است؛ اما این جمعیت جوان حدود 4 تا 5 دههی دیگر سیل بزرگی از سالمندان را رقم میزند. برنامهریزی برای حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی این جمعیت زیاد باید از هماکنون آغاز شود. یکی از موضوعهای مهم که در برنامهریزیهای مرتبط با سالمندان باید به صورت ویژه دیده شود، سفر و گردشگری است؛ زیرا اگر شرایط سفر برای این قشر عظیم فراهم نشود؛ ممکن است دچار بحرانهای روحی و افسردگی شوند.
معاون گردشگری ادارهی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در اینباره گفت: زمینهی تقاضا در بازار گردشگری بسیار متنوع است و کسانی که در بخش عرضهی محصولات و خدمات گردشگری فعالیت دارند، به منظور ارائهی محصولات با کمیت و کیفیت، بازار گردشگری را بر اساس سن، جنس، درآمد و حتی گرایشهای فرهنگی به بخشهای مختلفی تقسیم کردهاند.
محمدحسین تجلی افزود: سالمندان در تقسیمبندی بازار گردشگری، جزو بازار تقاضایی محسوب میشوند که «سن»، شاخص اصلی آن است و از سوی دیگر با توجه به اینکه سالمندان در سن بازنشستگی و در طبقهی اجتماعی خاصی قرار دارند، دارای نیازهای خاص خودشان هستند.
وی خاطرنشان کرد: مجریان گردشگری موقع برنامهریزی در زمینهی گردشگری برای سالمندان، سعی میکنند مقاصدی را در نظر بگیرند که از آب و هوای مناسب و محیط آرام بخش برخوردار باشد و خدمات با کیفیت و مطلوب برای سالمندن ارائه شود.
وی ادامه داد: چالشی که در رابطه با اجرای تورهای گردشگری ویژهی سالمندان وجود دارد؛ این است که با توجه به قرار گرفتن سالمندان در شرایط خاص، یکسری خدمات ویژه باید در تورها و مقاصد گردشگری برای آنها در نظر گرفته شود. به عنوان مثال خدمات گردشگری باید از نظر بهداشتی، نوع وسیلهی حمل و نقل و نوع فعالیتی که داخل یک تور گردشگری انجام میشود، به فراخور سن و نیاز سالمندان در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به شرایط خاص سالمندان گفت: ممکن است این شرایط خاص هزینهی تورها را افزایش دهد.
تجلی همراه بودن پرستار و در جریان بودن یک تیم پزشکی برای خدماترسانی به اینگونه تورها را ضروری دانست و گفت: در استان کرمان در فصول گرم سال، بیشتر مناطق ییلاقی از جمله لالهزار، بیدخوان بردسیر و دلفارد جیرفت که دارای زیرساخت مناسب مانند کمپینگهای مناسب، مراکز اقامت موقت و سرویس بهداشتی هستند، میتوانند مقاصد گردشگری برای سالمندان باشند.
وی اظهار داشت: راهاندازی تورهای زیارتی و طبیعتگردی نیز از جمله مکانهای مناسب گردشگری برای سالمندان محسوب میشوند.
وی تصریح کرد: نکتهی قابل توجه در راهاندازی تورهای گردشگری برای سالمندان، عدم توانایی مالی سالمندان است؛ چرا که ممکن است درآمدهایی که سالمندان کسب میکنند؛ کفاف هزینههای سفر آنها را ندهند؛ بنابراین سفر و گردشگری در سبد خانوار آنها قرار نمیگیرد.
تجلی با بیان اینکه نرفتن سفر باعث به وجود آمدن اثرات منفی بر زندگی و جسم و روان سالمندان میشود، گفت: با توجه به میزان درآمد ناچیز سالمندان، سازمانهای متولی از جمله سازمان بازنشستگان کشور، تامین اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور، باید یکسری برنامههای حمایتی در خصوص گردشگری سالمندان بررسی و اعلام نمایند.
وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی میتواند ضمن تشویق آژانسها به این امر، تخفیفهایی نیز برای سفر سالمندان قائل شود.
وی خاطرنشان کرد: بعضی از ارگانها از جمله آموزش و پرورش به راهاندازی تورهای زیارتی و تفریحی برای بازنشستگان خود اقدام مینمایند.
تجلی با بیان اینکه در جلسات آتی با آژانسدارها مسئلهی برنامهریزی برای سفر سالمندان را مطرح خواهیم کرد؛ در خصوص آموزش راهنمایان تورهای ویژهی گردشگران سالمند نیز گفت: آموزش راهنمایان تور بر عهدهی بخش خصوصی است و راهنمایان تورهای ویژهی سالمندان باید افرادی با حوصله و تا حدودی به مسائل اولیهی پزشکی آشنا باشند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی با بیان اینکه تاکنون داخل استان زمینهی اجرای اینگونه تورها فراهم نشده است، گفت: از آنجا که سالمندان اوقات فراغت زیادی برای گردش دارند، در تمام فصول سال میتوانند به سفر و گردشگری بپردازند.
وی با بیان اینکه میتوان تورهای گردشگری سالمندان را راهاندازی کرد، گفت: مسئلهی تقاضا برای راهاندازی این تورها حائز اهمیت است.
وی افزود: رسانهها و صدا و سیما میتوانند نقش بسیار موثری در ایجاد انگیزه و افزایش تقاضای اینگونه سفرها داشته باشند.
تجلی خاطرنشان کرد: برای فرهنگسازی و ایجاد انگیزه برای سالمندان، رسانههای جمعی (روزنامهها و صدا و سیما) باید وارد شوند.
در ایران تماشای تلویزیون و جمع شدن سالمندان در پارکها، بیشترین فعالیتی است که اوقات فراغت افراد سالمند را پر میکند. نگاه کردن به شیوهی وقت گذراندن سالمندان، ما را به فکر فرو میبرد که آیا سالمندان اوقات فراغت دلپذیری دارند؟
سالمندی به زودی در کشور ما به یک مسئلهی حائز اهمیت بدل خواهد شد؛ چرا که بر اساس آمار، جمعیت سالمند ایران تا یکی دو دههی دیگر به حدود 25 میلیون نفر خواهد رسید و با توجه به طولانی بودن فرآیند برنامهریزی در ایران، مفهوم این دادهها این است که از هم اکنون باید چارهای اندیشید.
در بیشتر کشورهای جهان، سالمندی فرصتی برای رسیدگی به خویش و خانواده و ارائهی تجربهها به افراد برای بهرهمندی بیشتر، افزایش احترام و منزلت اجتماعی است. در این کشورها به مدد نظامهای تامین اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی همزمان با آغاز دوران بازنشستگی افراد، حمایتهای مالی از آنها افزایش مییابد و بسیاری از افراد فرصتهایی مانند سفرهای متعدد و تحقق فعالیتهایی که به دلیل نداشتن اوقات فراغت، آرزو داشتند را برای دوران سالمندی برنامهریزی میکنند.
در کشورهای مختلف جهان با توجه به فرهنگ و سرزمین، برای اوقات فراغت سالمندان برنامههای متفاوتی اندیشیدهاند. در کشور ما فقدان نظامهای پشتیبانی اجتماعی از سالمندان در دوران بازنشستگی، احساس انزوا، بیهودگی و از کار افتادگی را سبب شده است و نیاز به دیگران را تشدید میکند و از این رو بسیاری گمان میکنند که دوران سالمندی، پایانی دردناک بر زندگی اجتماعی آنهاست.
مطالعات انجام شده نیز نشانگر این است که نداشتن سرگرمی در دوران میانسالی میتواند زندگی فرد را در معرض خطر جدی قرار دهد.
کارشناسان اجتماعی بر این باورند که گردش و مسافرت برای سالمندان یک ضرورت است، چرا که یک عمر کار و فعالیت، روح و جسم آنها را خسته کرده است و بعد از بازنشستگی نیز بیکاری و روزمرگی باعث آزار آنها میشود.
اگرچه در حال حاضر جمعیت ایران بسیار جوان است؛ اما این جمعیت جوان حدود 4 تا 5 دههی دیگر سیل بزرگی از سالمندان را رقم میزند. برنامهریزی برای حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی این جمعیت زیاد باید از هماکنون آغاز شود. یکی از موضوعهای مهم که در برنامهریزیهای مرتبط با سالمندان باید به صورت ویژه دیده شود، سفر و گردشگری است؛ زیرا اگر شرایط سفر برای این قشر عظیم فراهم نشود؛ ممکن است دچار بحرانهای روحی و افسردگی شوند.
معاون گردشگری ادارهی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در اینباره گفت: زمینهی تقاضا در بازار گردشگری بسیار متنوع است و کسانی که در بخش عرضهی محصولات و خدمات گردشگری فعالیت دارند، به منظور ارائهی محصولات با کمیت و کیفیت، بازار گردشگری را بر اساس سن، جنس، درآمد و حتی گرایشهای فرهنگی به بخشهای مختلفی تقسیم کردهاند.
محمدحسین تجلی افزود: سالمندان در تقسیمبندی بازار گردشگری، جزو بازار تقاضایی محسوب میشوند که «سن»، شاخص اصلی آن است و از سوی دیگر با توجه به اینکه سالمندان در سن بازنشستگی و در طبقهی اجتماعی خاصی قرار دارند، دارای نیازهای خاص خودشان هستند.
وی خاطرنشان کرد: مجریان گردشگری موقع برنامهریزی در زمینهی گردشگری برای سالمندان، سعی میکنند مقاصدی را در نظر بگیرند که از آب و هوای مناسب و محیط آرام بخش برخوردار باشد و خدمات با کیفیت و مطلوب برای سالمندن ارائه شود.
وی ادامه داد: چالشی که در رابطه با اجرای تورهای گردشگری ویژهی سالمندان وجود دارد؛ این است که با توجه به قرار گرفتن سالمندان در شرایط خاص، یکسری خدمات ویژه باید در تورها و مقاصد گردشگری برای آنها در نظر گرفته شود. به عنوان مثال خدمات گردشگری باید از نظر بهداشتی، نوع وسیلهی حمل و نقل و نوع فعالیتی که داخل یک تور گردشگری انجام میشود، به فراخور سن و نیاز سالمندان در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به شرایط خاص سالمندان گفت: ممکن است این شرایط خاص هزینهی تورها را افزایش دهد.
تجلی همراه بودن پرستار و در جریان بودن یک تیم پزشکی برای خدماترسانی به اینگونه تورها را ضروری دانست و گفت: در استان کرمان در فصول گرم سال، بیشتر مناطق ییلاقی از جمله لالهزار، بیدخوان بردسیر و دلفارد جیرفت که دارای زیرساخت مناسب مانند کمپینگهای مناسب، مراکز اقامت موقت و سرویس بهداشتی هستند، میتوانند مقاصد گردشگری برای سالمندان باشند.
وی اظهار داشت: راهاندازی تورهای زیارتی و طبیعتگردی نیز از جمله مکانهای مناسب گردشگری برای سالمندان محسوب میشوند.
وی تصریح کرد: نکتهی قابل توجه در راهاندازی تورهای گردشگری برای سالمندان، عدم توانایی مالی سالمندان است؛ چرا که ممکن است درآمدهایی که سالمندان کسب میکنند؛ کفاف هزینههای سفر آنها را ندهند؛ بنابراین سفر و گردشگری در سبد خانوار آنها قرار نمیگیرد.
تجلی با بیان اینکه نرفتن سفر باعث به وجود آمدن اثرات منفی بر زندگی و جسم و روان سالمندان میشود، گفت: با توجه به میزان درآمد ناچیز سالمندان، سازمانهای متولی از جمله سازمان بازنشستگان کشور، تامین اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور، باید یکسری برنامههای حمایتی در خصوص گردشگری سالمندان بررسی و اعلام نمایند.
وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی میتواند ضمن تشویق آژانسها به این امر، تخفیفهایی نیز برای سفر سالمندان قائل شود.
وی خاطرنشان کرد: بعضی از ارگانها از جمله آموزش و پرورش به راهاندازی تورهای زیارتی و تفریحی برای بازنشستگان خود اقدام مینمایند.
تجلی با بیان اینکه در جلسات آتی با آژانسدارها مسئلهی برنامهریزی برای سفر سالمندان را مطرح خواهیم کرد؛ در خصوص آموزش راهنمایان تورهای ویژهی گردشگران سالمند نیز گفت: آموزش راهنمایان تور بر عهدهی بخش خصوصی است و راهنمایان تورهای ویژهی سالمندان باید افرادی با حوصله و تا حدودی به مسائل اولیهی پزشکی آشنا باشند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی با بیان اینکه تاکنون داخل استان زمینهی اجرای اینگونه تورها فراهم نشده است، گفت: از آنجا که سالمندان اوقات فراغت زیادی برای گردش دارند، در تمام فصول سال میتوانند به سفر و گردشگری بپردازند.
وی با بیان اینکه میتوان تورهای گردشگری سالمندان را راهاندازی کرد، گفت: مسئلهی تقاضا برای راهاندازی این تورها حائز اهمیت است.
وی افزود: رسانهها و صدا و سیما میتوانند نقش بسیار موثری در ایجاد انگیزه و افزایش تقاضای اینگونه سفرها داشته باشند.
تجلی خاطرنشان کرد: برای فرهنگسازی و ایجاد انگیزه برای سالمندان، رسانههای جمعی (روزنامهها و صدا و سیما) باید وارد شوند.